نخست تصور می‌شد که پلوتون یکی از اقمار نپتون بوده است ، اما وجود شباهت‌هایی میان ترکیبات و مدارهای پلوتون با ترایتون (یکی از اقمار نپتون) دلالت بر این دارد که ممکن است هر دوی آنها قبلا در مدارهای مستقلی دور خورشید حرکت می‌کرده‌اند و بعدا سیاره نپتون ، تراتیون را به دام انداخته است. با اینکه مدار پلوتون ، مدار نپتون را قطع می‌کند ، اما هرگز آنقدر به آن نزدیک نمی‌شود که تحت تأثیر نیروی گرانشی نپتون قرار گرفته و به دام بیفتد.
عده‌ای از اخترشناسان با توجه به شباهت‌های موجود میان پلوتو و ترتیون با دیگر اجرام کمربند کوئیپر نتیجه می‌گیرند که هم قمر تراتیون و هم سیاره پلوتون حدود ۴.۵ میلیارد سال پیش ، از این کمربند به بیرون پرتاب شده‌اند. عده‌ای دیگر با توجه به مدار عجیب و مرکز گریز پلوتون تصور می‌كنند كه اين سياره‌ی كوتوله ممکن است ابتدا قمر یکی از سیارات منظومه شمسی (حتی شايد زمين) بوده ، که بعدا از آن گریخته است.

سياره پلوتو یا پلوتون بر اساس فاصله از خورشيد ، بعد از سیاره نپتون قرار داشته و از نظر بزرگی - پس از اریس - دومین سیاره کوتوله منظومه شمسی است. اين جرم آسمانی از هنگام کشف (در سال ۱۹۳۰) تا ۲۴ اوت ۲۰۰۶ نهمین سیاره‌ی منظومه شمسی محسوب می‌شد ، اما اکنون بنا بر تعریف نوین اتحادیه‌ی بین‌المللی اخترشناسی یک سياره كوتوله به حساب می‌آيد و به عنوان نمونه نخست از رده‌ی جدید اجرام فرانپتونی به شمار می‌رود.

پلوتون گویش زبان فرانسه است و در زبان انگلیسی به آن « پلوتو » می‌گویند.
پلوتون در افسانه‌های روم باستان نام خدای زیرزمینی است. این نامگذاری به دلیل فاصله‌ی بسیار دور این جرم آسمانی از خورشید می‌باشد.

همه فیزیکدانان باور ندارند که زمان با انفجار بزرگ شروع شده باشد. انفجار بزرگ تنها می توانسته گذری از یک رمبش به جهانی در حال انبساط باشد. اینک " مارتین بوجووالد " از دانشگاه ایالت پنسیلوانیای امریکا در حال بررسی مدلی از «گرانش کوانتومی حلقوی» است تا نشان دهد که حتی اگر چنان جهانی، پیش از انفجار بزرگ وجود داشته باشد، شناخت جنبه های خاص آن غیرممکن خواهد بود. بسیاری انفجار بزرگ را همچون «گلوله آتش» در نظر می گیرند که حدود ۱۴ میلیارد سال پیش از حالتی داغ و متراکم آغاز شد و به شکل جهان وسیعی که امروزه می بینیم، منبسط شد.

در فیزیک کلاسیک مشکلی وجود دارد؛ وقتی مدل های خود را در جهت گذشته مورد استنتاج قرار می دهیم، این مدل ها انفجار بزرگ را به عنوان لحظه یی با انرژی و دمای بی نهایت پیش بینی می کنند که آن را «تکینگی» می نامند. مدل های کلاسیکی می توانند تا یک هزارمیلیاردم ثانیه این تکینگی پیش بروند، اما همه مفهوم های پیشین معادلات شان از دست می رود. فیزیکدانان برای شناخت جهان در زمان های دور باید نظریه یی انتخاب کنند که بتواند سه نیروی قوی تر طبیعت (الکترومغناطیسی، نیروی ضعیف هسته یی و نیروی قوی هسته یی) را با نیروی گرانش تلفیق کند، یعنی آنها باید نظریه گرانش اینشتین (نسبیت عام) را با مکانیک کوانتومی تطبیق دهند و یک نظریه کوانتومی گرانشی به وجود آورند. یکی از نظریه هایی که به همین منظور پیشنهاد شده است، گرانش کوانتومی حلقوی نام دارد. این نظریه فرض می کند زمان در «جهش »های کوانتومی محدودی جلو می رود. در نظریه کلاسیک انرژی مقادیر بالای دلخواهی می گیرد، اما در نظریه گرانش کوانتومی حلقوی با یک حد فوقانی محدود می شود. «بوجووالد» در این باره می گوید؛ " حدود ۶ سال قبل دریافتم که گرانش کوانتومی حلقوی می تواند از تشکیل تکینگی اجتناب کند، اما معادلاتی به کار بردم که هنوز هم برای نشان دادن دقیق حالت کوانتومی بسیار پیچیده هستند. "
به هر حال فقدان تکینگی این احتمال را پدید آورده است که جهان می توانست حالتی داشته باشد که تا زمان های قبل از انفجار بزرگ امتداد یابد. این یعنی انفجار بزرگ آغاز جهان را نشان نمی دهد، اما انفجار بزرگ بیشتر یک گذر یا جهش جهان بود از حالتی پیش از رمبش به چیز در حال انبساط که امروزه می شناسیم. اکنون «بوجووالد» مشغول تحقیق روی این موضوع است که آیا می توان به جهان پیش از انفجار بزرگ نگاهی گذرا افکند یا خیر. او که تحقیقاتش را با مدلی بر اساس گرانش کوانتومی حلقوی شروع کرد، در اوایل امسال گفت که حالت جهان با تعدادی پارامتر از جمله چگونگی انبساط کنونی جهان، مقدار ماده موجود و شدت گرانش توصیف می شود. وی به تدریج مدل را ساده سازی کرد و توانست معادلاتی برای حالت جهان بیابد که در زمان پیش از انفجار بزرگ دقیقاً قابل حل باشد. ما که هم اکنون در دوره پس از انفجار بزرگ زندگی می کنیم، از فضا و زمان کاملاً هموار برخورداریم. اما پیش از انفجار بزرگ (اگر چنان زمانی وجود داشته باشد) احتمال دارد که جهان در چنان حالت کوانتومی پرافت و خیزی بود که حتی مفاهیم معمولی زمان هم معنی خود را از دست می دادند. «بوجووالد» دریافت که وسعت جهان حاضر عدم قطعیت بنیادی یی در معادلاتش به وجود می آورد که ما را از درک چگونگی تغییرات کوانتومی بزرگ پیش از انفجار بزرگ بازمی دارد؛ یعنی امکان ندارد که مثلاً برای پیگیری گذشته همه جنبه های جهان پیش از انفجار بزرگ، محاسبات مان را رو به عقب انجام دهیم. این چیزی است که «بوجووالد» نامش را «فراموشی کیهانی» می گذارد. او می گوید؛ «این حقیقت که برخی ویژگی ها به طور کامل پیش بینی ناپذیرند، بسیار غیرمنتظره است.» البته وی اضافه می کند که جنبه های مرتبط با رفتارهای کلاسیکی همچون وسعت جهان و آهنگ انقباض را می توان به طور کلی مشخص کرد. اما «جان بارت»، نظریه پرداز گرانش کوانتومی از دانشگاه ناتینگهام انگلستان یادآور می شود که گرانش کوانتومی حلقوی نظریه یی کاملاً مقبول در میان سایر نظریه ها نیست که این موضوع می تواند نتیجه گیری های «بوجووالد» را متزلزل سازد. او می گوید : گرانش کوانتومی حلقوی مثل کیکی نیم پخته است. برای دستیابی به یک نظریه کوانتومی گرانشی کامل به برخی جنبه ها نیاز داریم که هنوز وجود ندارد.

تبديل اورانيوم

همانطور که گفته شد کيک زرد دارای خلوص کافی در استفاده صنعتی از اورانيوم نيست به اين لحاظ نياز به تاسيساتی برای تبديل آن به منظور استفاده صنعتی از اورانيوم است.اين تاسيسات که يک نمونه از آن در اصفهان راه اندازی گرديده است کار تبديل کيک زرد به محصولات قابل استفاده در صنعت را انجام ميدهد.
بسته به نوع استفاده و روش بکارگرفته شده عمليات متفاوتی بر روی کيک زرد صورت ميگيرد. يکی از اين روشها مبتنی بر تبديل ترکيبات معدنی اورانيوم به ترکيبات آلی و سپس تبديل مجدد آن به ترکيبات معدنی است. با اين فرآيند خلوص اورانيوم افزايش پيدا ميکند.سپس به روشهای مختلف UO3 و با احياء آن UO2 توليد ميشود. در ادامه UO2 با HF در دمای بالا به UF4 تبدیل می شود.در اين مرحله ميتوان با احياء UF4 توسط منيزيم فلز اورانيوم توليد کرد. در صورتی که توليد اورانيوم غنی شده ( مثلا برای استفاده در نيروگاههايی که سوخت آنها نياز به غنی سازی اورانيوم ندارد نظير راکتورهای آب سنگين ) مد نظر نباشد هر يک از ترکيبات U UO2 UO3 ميتواند مورد استفاده قرار گيرد ليکن به منظور غنی سازی توليد UF6 ضروريست که از فلوريته کردن UF4 بدست ميآيد. توليد UF6 برای غنی سازی از آن جهت ضرورت داردکه اين ماده در دمای زير ۵۶.۶ درجه سانتيگراد به حالت جامد قرار دارد که نگهداری آنرا ساده ميکند و در دمای بالاتر به گاز تسعيد ميشود که امکان غنی سازی با روشهای مختلف را فراهم مينمايد. علاوه بر اين با توجه به عدم وجود ايزوتوپ پايدار برای فلور درجداسازی ايزوتوپهای سبکتر ايجاد مشکل نمی نمايد.

داسازی ليزری
در اوايل سال ۱۹۷۰ تلاشهای زيادی برای توسعه فناوری جداسازی ايزوتوپها با استفاده از اشعه ليزر صورت گرفت.دور روش بر اين اساس يکی با اسبفاده از بخار اتم اورانيوم و ديگری با استفاده از بخار ترکيبات اورانيوم ابداع گرديده است. متداولترين روش مبتنی بر نوع اول يعنی استفاده از بخار اتم اورانيوم است و به اختصار AVLIS يا SILVA ناميده ميشود. روش ديگر به اختصار يا ناميده ميشود. روش دوم به اختصار MLIS يا MOLIS ناميده ميشود.هر دو اين روشها مبتنی بر اين نکته هستند که ايزوتوپهای ۲۳۵ و ۲۳۸ فرکانسهای ( رنگهای ) متفاوتی را جذب مينمايند.
در AVLIS يک اشعه ليزر که ميتواند توسط ايزوتوپ ۲۳۵ جذب گردد با عث تحريک اتم اين ايزوتوپ گرديده و در اثر آن اتمها الکترون از دست داده و تبديل به يون ميگردند سپس اين يونها توسط يک ميدان الکترواستاتيک جذب و جدا ميگردند.
در MOLIS اشعه ليزر بر گاز UF6 تابانده ميشود و به شکل مشابه گاز حاوی ايزوتوپ ۲۳۵ را يونيزه ميکند ، تابش ليزر ديگر بر اين يونها يک اتم فلور را از آن جدا و آنرا تبديل به UF5 مينمايد که بصورت پودر از گاز UF6 جدا ميگردد.
هيچيک از اين روشها بصورت تجاری مورد استفاده قرار نگرفته است و تلاشها در سطح آزمايشگاهی و تحقيقاتی باقی مانده است ليکن با توجه به هزينه بسيار پايين آن هنوز تلاش برای رسيدن به يک طرح صنعتی ادامه دارد.

روشهای ديگر که فقط از آنها نام خواهم برد عبارتند از روش تبادل يون و شيميای روش جداسازی پلاسما و روش جداسازی الکترومغناطيسی.

فرايند آيرو ديناميک

اين روش توسط بکر و همکارانش در مرکز تحقيقات اتمی کارلسروهه آلمان ابداع گرديد و مشابه با روش سانتريفيوژ از اختلاف جرم ايزوتوپها استفاده ميکند. در آفريقای جنوبی به منظور غنی سازی اورانيوم اين روش مورد استفاده قرار گرفته است.به منظور جداسازی مخلوط گاز UF6 و هيدروژن يا هليوم با سرعتی نزديک به صوت به داخل يک محفظه منحنی شکل تزريق ميگردد ايزوتوپ ۲۳۸ با توجه به جرم بيشتر به ديواره نزديکتر ميگردد و يک چاقوی جت گازهای غنی شده و غنی نشده را از هم جدا ميکند.آفريقای جنوبی فناوری خاص خود را توسعه داده است که آنرا تيوپ پيشرفته ورتکس ناميده است.

سانتريفيوژ گازی

اولين بار اين روش در سال ۱۹۱۹ پيشنهاد شد ولی تلاشها در اين زمينه تا سال ۱۹۳۴ ناموفق بود. در اين سال در دانشگاه ويرجينيا بيمز و همکارانش توانستند با يک دستگاه سانتريفيوژ پر سرعت ايزوتوپهای کلرين را جداسازی نمايند. اين روش بر ای غنی سازی اورانيوم اولين بار در سال ۱۹۴۰ به نمايش درآمد. در اروپا بيش از ۳۰ سال است که با استفاده از اين روش غنی سازی در حال انجام است.با توجه به هزينه پايين تر و سرعت بالاتر غنی سازی اين روش در حال گسترش است. گروه صنعتی يورنکو که توسط انگليس ، آلمان و هلند تاسيس گرديده است تاسيسات غنی سازی متعددی را در روسيه و اروپا ساخته است. چهار واحد ساخته شده در روسيه ۴۰ درصد ظرفيت دنيا را شامل ميشوند.همچنين تاسيساتی در کشورهای انگليس ، آلمان و هلند توسط اين گروه ساخته شده و ممکن است يک واحد هم در آمريکا توسط اين گروه ساخته شود. در ژاپن ، چين ، پاکستان ، برزيل و کره شمالی هم واحدهای غنی سازی با روش سانتيریفيوژ گازی ساخته شده اند. تاسيسات غنی سازی اورانيوم ايران در نطنز نيز واحد پيشرفته ای از اين نوع است که از سال ۲۰۰۳ به حالت تعليق قرار دارد. اکنون آمريکا و فرانسه هم در فکر تغيير روش و استفاده از سانتريفيوژ گازی هستند.
مشابه با روش ديفيوژن در اين روش نيز از گاز UF6 استفاده ميشود. اين روش مبتنی بر جرم کمتر ايزوتوپ ۲۳۵ در مقايسه با ۲۳۸ است. گاز UF6 به سانتريفيوژهايی که با سرعت ۵۰۰۰۰ تا ۷۰۰۰۰ دور در دقيقه در حال گردش هستند وارد ميشود. ايزوتوپ ۲۳۸ با توجه به جرم بيشتر است متمايل به خارج و ايزوتوپ ۲۳۵ متمايل به مرکز سيلندر ميگردد. قسمت غنی شده گاز به سيلندر بعدی برای ادامه غنی سازی تزريق ميگردد و اين عمل بتور متوالی در تعداد زيادی از سانتريفيوژ های تکرار ميگردد تا به غنای بالاتر اورانيوم دست يابيم.
سرعت حرکت لبه های بيرونی سانتريفيوژ به حدود ۱۴۰۰ تا ۱۸۰۰ کيلومتر در ساعت ميرسد تا نيروی گرانشی حدود يک ميليون بار بيشتر از جاذبه زمين ايجاد نمايد با اين حال جداسازی ايزوتوپها با استفاده از يک دستگاه سانتريفيوژ به اندازه کافی صورت نميگيرد و چندين ( چند صد تا چند هزار ) دستگاه به هم متصل به منظور رسيدن به غنای لازم برای توليد سوخت هسته ای مورد نياز است.

ديفيوژن گازی

در جريان جنگ جهانی دوم آمريکا از اين روش برای غنی سازی اورانيوم استفاده کرد و بعدها آنرا به شکل تجاری توسعه داد. اکنون تنها روش تجاری غنی سازی اورانيوم در آمريکا روش ديفيوژن گازی است ولی مجوزهايی برای ايجاد دو مرکز غنی سازی به روش سانتريفيوژ صادر گرديده است.در چين و فر انسه مراکز غنی سازی با اين روش مشغول بکار است. روسيه مراکز غنی سازی خود را تغيير داده است و اکنون از روش سانتريفيوژ استفاده ميکند و انگليس مراکز غنی سازی به اين روش را تعطيل کرده است.
مولکولهای گاز در عبور از حفره های کوچک بطور متفاوت عمل ميکنند. مولکولهای سبکتر علاقه بيشتری در نفوذ دارند بر اين اساس روش جداسازی ايزوتوپها شکل گرفته است. در مورد UF6 اختلاف سرعت بين اورانيوم ۲۳۵ و ۲۳۸ حدود ۰.۴ درصد است. به اين ترتيب ميزان غنی سازی در يک واحد بسيار پايين است بنابر اين نياز به قرار دادن واحد های متعدد بشکل آبشاری است.
به منظور غنی سازی UF6 که در دمای اتاق بصورت جامد است حرارت داده ميشود تا بشکل گار درآيد سپس اين گاز با فشار از داخل تعداد زيادی محفظه که بصورت سری با هم قرار گرفته و دارای حفره های ميکروسکوپی هستند عبور داده ميشود. با توجه به سبکتر بودن اورانيوم ۲۳۵ گازی حاوی اسن ايزوتوپ راحتتر از حفره ها عبور مينمايد و در انتها غنای اين گاز به نسبت اورانيوم ۲۳۸ افزايش ميابد.
با توجه به هزينه بالا ، اين روش غنی سازی در حال منسوخ شدن است. در اين روش برای هر واحد کار جداسازی ( SWU ) نياز به ۲۵۰۰ کيلو وات ساعت انرژی الکتريکی است در حالی مراکز پيشرفته غنی سازی به روش سانتريفيوژ گازی نياز به ۵۰ کيلو وات ساعت انرژی الکتريکی برای هر واحد دارند.

غنی سازی اورانيوم فرايندی است که در آن ايزوتوپ ۲۳۵ که بصورت طبيعی ۰.۷ درصد از اورانيوم را شامل ميشود به مقدار بيشتری افزايش ميابد. به منظور استفاده از اورانيوم به عنوان سوخت در بيشتر انواع نيروگاههای هسته ای غنی سازی اورانيوم تا حداقل ۳ درصد ضروريست. برای مثال برای تامين سوخت نيروگاه اتمی بوشهر به غنی سازی اورانيوم تا سه درصد نياز است و نيروگاه تحقيقاتی آب سبک دانشگاه تهران نيازمند اورانيوم غنی شده تا حدود ۲۰ درصد است. روشهای مختلفی برای غنی سازی وجود دارد. که در ادامه برخی از مهمترين آنها پرداخته ميشود:

وقتی «لئو سزیلارد» دانشمند مهاجر مجارستانی به اینشتین هشدار داد که آلمان ها احتمالاً به بمب اتمی دسترسی پیدا کرده اند، او حتی با اینکه چیز زیادی درباره پیشرفت های جدید در فیزیک هسته ای نمی دانست خطر را با تمام وجود خویش احساس کرد. وقتی «سزیلارد» مطالبی را پیرامون واکنش های زنجیره ای به اطلاع انیشتین رساند او کاملاً شگفت زده شد و گفت: «من هرگز به طور جدی به این قضایا نیندیشیده بودم.» بعدها وقتی انیشتین خبر بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی (شهرهای بزرگ ژاپن) را شنید آه سوزناکی کشید و تأسف عمیق خویش را ابراز کرد. پس از پایان جنگ جهانی دوم، انیشتین صراحت بیشتری را ضمیمه کلام خویش ساخت. علاوه بر تلاش وافر برای تصویب یک ممنوعیت بین المللی در زمینه استفاده از جنگ افزارهای هسته ای، او «مک کارتیسم» (سیاست مقابله با تفکرات ظاهراً چپگرایانه در داخل آمریکا) را محکوم کرد و برای پایان دادن به «تعصب و نژادپرستی» اقدام به ارائه دادخواستی به دادگاه کرد.
در اوج دوران جنگ سرد، اظهارات صریح و شفاف اینشتین اگرچه احترام فراوانی را برمی انگیخت، اما بعضاً انگ «سادگی و ناپختگی» به آن چسبانده می شد. به عنوان مثال، مجله Life نام آلبرت انیشتین را به انتخاب خود در زمره 50 شخصیت «ساده لوح و آلت دست» فهرست کرده بود.

«کاسیدی» درباره ویژگی های ذاتی انیشتین می گوید: «او یک حس اخلاقی آشکار داشت که دیگران، حتی اخلاق گرایان دیگر، همیشه نمی توانند آن را ببینند.» فیزیکدان و تاریخ نگار برجسته هاروارد «جرالد هولتون» در این باره می افزاید: «اگر اندیشه های انیشتین واقعاً خام و ناپخته باشند، شکل جهان نیز واقعاً چندان زیبا نخواهد بود.» اما هرچه باشد به نظر می رسد که غرایز مهربانانه و دموکراتیک انیشتین می توانند «مدل سیاسی ایده آلی برای قرن بیست و یکم» باشند و ما را برای تجسم بخشیدن به بهترین رؤیاهای خویش در قرن حاضر یاری دهند.
پس آیا ما باید انتظاری بیش از این از مردی داشته باشیم که با تلاش های خود به 100 سال گذشته هویت بخشید؟

مرزها و گذر از منظومهٔ شمسی

منظومهٔ شمسی تا جایی گسترش می‌یابد که دیگر تحت تأثیر خورشید (نفوذ نور خورشید، گرانش خورشیدی، میدان مغناطیسی خورشید و باد خورشیدی) نباشد. هر چه قدر از خورشید دور می‌شویم، نور آن کم‌تر می‌شود؛ اما هیچ مرزی وجود ندارد که در آن نور خورشید در آن نفوذ نداشته‌باشد یا در آن‌جا ضعیف‌تر شود. گرانش خورشیدی هم مانند نور آن حد و مرزی ندارد و هر چه قدر از خورشید دور می‌شویم، گرانش آن ضعیف‌تر می‌شود. دانشمندان بر این باورند که باد خورشیدی نوعی خلأ است، اما اثرات گاز و گرد و غبار در آن وجود دارد.
هلیوسفر منطقهٔ‌ای است که میدان مغناطیسی خورشید و پروتون‌ها و الکترون‌های بادهای خورشیدی را در بر می‌گیرد. باد خورشیدی تا بیرون از منظومهٔ شمسی جریان می‌یابد و وارد فضای میان‌ستاره‌ای می‌شود و سرعتش را از دست می‌دهد. منطقه‌ای که سرعت بادهای خورشیدی در آن کاهش می‌یابد، هلیوهیث نام‌دارد. هلیوپاز مرز بیرونی هلیوهیث است و هم‌چنین مرز بیرونی منظومهٔ شمسی در نظر گرفته می‌شود و برآورد شده‌است که میان ۱۱۰ تا ۱۷۰ واحد نجومی از خورشید فاصله دارد.
فضاپیماهای کاسینی-هویگنس و اکسپلورر که به ترتیب در مدار زحل و زمین بودند، نشان‌دادند که هلیوسفر در واقع یک کره است. وویجر ۱ و ۲ به ترتیب در سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۰۷ از فاصلهٔ ۹۴–۸۴ واحد نجومی از خورشید گذشتند و اکنون در جهات مختلف در حال سفر به خارج از منظومهٔ شمسی هستند.

مقایسهٔ سیاره‌های منظومهٔ شمسی

اریس
اریس با قطر ۲٬۴۰۰ و ۱۰۰± کیلومتر (طبق برآورد تلسکوپ فضایی هابل) بزرگ‌ترین سیارهٔ کوتولهٔ منظومهٔ شمسی است و اندازهٔ آن ۱۰۵ درصد اندازهٔ پلوتو است (بر سر جنجال و اختلاف). دورهٔ چرخش اریس ۲۵٫۹ ساعت و تناوب مداری آن ۵۶۰ سال و ۸۴٫۰۰۷۵ روز است.
اریس جو قابل توجهی ندارد و دمای سطحی آن حدود °۲۱۷- سانتی‌گراد تا °۲۴۳- سانتی‌گراد است. دیسنومیا تنها ماه اریس است و در سال ۲۰۰۵ توسط مایکل براون و گروهی از دانشمندان، مدتی پس از کشف اریس کشف‌شد. قطر دیسنومیا تنها ۱۰۰ تا ۲۵۰ کیلومتر و کوچکتر از ایالت ماساچوست است. دانشمندان مطمئن نیستند که دیسنومیا از چه چیزی ساخته‌شده، اما بر این باورند که از آب منجمد ساخته شده‌است. ستاره‌شناسان برای شناسایی پلوتو و اریس از دیسنومیا استفاده می‌کنند؛ آن‌ها می‌دانستند که اریس از پلوتو بزرگتر است، اما نمی‌دانستند که جرم اریس از پلوتو بیشتر است. آن‌ها می‌توانند جرم جسم را با استفاده از ماه آن اندازه‌گیری کنند؛ به طوری که فاصلهٔ میان جسم و ماه آن و مدت زمان گردش ماه به دور جسم را اندازه‌گیری می‌کنند. با استفاده از این روش، ستاره‌شناسان دریافتند که جرم اریس ۲۷ درصد بیشتر از پلوتو است.

دیسک پراکنده
اشیاء دیسک پراکنده در واقع همان اشیاء کمربند کویپر هستند که خروج از مرکز مداری آن‌ها زیاد است. اوج این اجسام بیش از ۶۰ واحد نجومی و حضیض آن‌ها میان ۳۰ تا ۴۸ واحد نجومی است. این اجرام احتمالاً در اثر تعامل‌های گرانشی سیارات غول‌پیکر در اوایل تشکیل منظومهٔ شمسی به منطقهٔ دیسک پراکنده پرتاب‌شدند. پنداشته می‌شود که شمار کنونی اجرام دیسک پراکنده تنها در حدود ۱ درصد از آن چیزی است که در اوایل تشکیل منظومهٔ شمسی بود. تعاملات گرانشی اجرام دیسک پراکنده با نپتون می‌تواند نیم‌قطر بزرگ این اجرام را بسیار افزایش‌دهد. تاکنون بیش از ۱۵۰ جسم دیسک پراکنده و قنطورس شناخته شده‌است.

ماکی‌ماکی
ماکی‌ماکی یک سیارهٔ کوتوله است که قطر آن برابر با ۱٬۵۰۰ کیلومتر (۹۰۰ مایل) است و رنگ آن مایل به قرمز است. دورهٔ چرخش ماکی‌ماکی ۷/۷۷۱ ساعت (۰٫۰۰۳ ساعت) و تناوب مداری آن ۳۱۰ سال است.
تلسکوپ فضایی اسپیتزر با قابلیت‌های فروسرخ، ماکی‌ماکی را مورد مطالعه قرار داد و نشان‌داد که احتمالاً متان در جو این سیارهٔ کوتوله وجود دارد. در آوریل ۲۰۱۱، ماکی‌ماکی میان زمین و ستاره‌ای بسیار دوردست قرار گرفت و از آن‌جا گذشت و ستاره‌شناسان با استفاده هفت تلسکوپ به مطالعه و بررسی دربارهٔ چگونگی تغییر نور ستاره پرداختند. خوزه لوئیس اورتیز مورنو در این باره می‌گوید:«ماکی‌ماکی از مقابل ستاره گذشت و به جای این‌که محوشدن و روشن‌شدن ستاره به تدریج صورت گیرد، ستاره ناپدید و دوباره به طور ناگهانی پدیدار شد. معنای این چنین است که ماکی‌ماکی جو قابل توجهی ندارد.» ماکی‌ماکی هیچ ماهی ندارد. این کمبود، اندازه‌گیری جرم ماکی‌ماکی را سخت‌تر می‌کند، هر چند قطر آن مشخص‌شده و دو سوم پلوتو است.